بیمه شخص ثالث
افرادي كه در يك جامعه زندگي ميكنند بايد تابع قوانين و نظامات آن جامعه باشند و به همين دليلچنانچه شخصي چه از روي عمد و چه به علت بياحتياطي و غفلت مرتكب عملي خلاف قانون ومقررات شود، مسئول بوده و بايد به مجازات متناسب با آن بياحتياطي برسد و زيان وارد اعم از مالي ويا جاني را جبران كند. مسئوليت مدني زماني جنبه عملي به خود ميگيرد كه شخص مقصر حادثه مجبورشود زيان وارد به شخص ثالث را جبران كند. تفاوت مسئوليت مدني با مسئوليت جزايي در اين است كهمسئوليت جزايي قابل بيمه كردن نيست و مغاير قوانين و عرف جوامع انساني تلقي ميشود.
خطرهاي خارج از تعهد بيمهگر
خسارتهاي زير از شمول تعهدات بيمهگر خارج است:
خسارات ناشي از جنگ، جنگ داخلي، شورش، آشوب، بلوا، انقلاب
خسارات ناشي از خطرات طبيعي از قبيل سيل، زلزله، صاعقه و طوفان
خسارات مستقيم و غيرمستقيم ناشي از اشعه يونزا و راديواكتيويت
خسارات وارد به محمولات وسايل نقليه مورد بيمه
خسارات ناشي از محكوميت جزايي و پرداخت جرايم
خسارات وارد ناشي از عمل متصرفين غيرقانوني وسايل نقليه يا رانندگان فاقد گواهينامه
خساراتواردبهبيمهگذاروكالا، اموال، ساختمانهاو وسايلنقليهتحتمالكيت و يا تصرف بيمهگذار
بيمه حوادث سرنشين و راننده
اصولا هرتصادم باعثبروز دونوع خسارت ميشود; نخست خساراتياست كه بهاشخاص ثالث واردميآيد كه لزوماً و برحسب قانون، مقصر حادثه ملزم به جبران آن و ديگر خساراتي است كه به وسيلهنقليه مقصر حادثه، راننده و سرنشينان آن وارد ميآيد. خسارات دسته اول را ميتوان از محل بيمهنامهشخص ثالث و يا مازاد ثالث جبران كرد و خسارات دسته دوم خود شامل دو قسمت است كه خساراتمالي و خسارات جرح و فوت از اين دستهاند. بخش نخست خسارات دسته دوم را ميتوان از محلبيمهنامه بدنه اتومبيل جبران كرد و بخش دوم آن يا بايد از طريق بيمهنامه حوادث سرنشين جبران شود ويا بيمهنامه ديه اين گونه خسارات جرح و فوت را جبران كند. دراين حالت چنانچه شركت بيمهسرنشينان اتومبيل را بيمه كرده باشد، در صورت بروز خسارات جرح و فوت، آن را جبران خواهد كرد.
۱- خطرهاي مورد تعهد بيمهگر
براساس شرايط بيمهنامه حوادث سرنشين، چنانچه وسيله نقليه مورد بيمه به علت آتشسوزي،انفجار، واژگون شدن، منحرف شدن و يا سقوط باعث بروز هرگونه خسارت جرح و فوت سرنشيناناتومبيل شود، بيمهگر متعهد است خسارات وارد را براساس شرايط بيمهنامه پرداخت كند. لازم به ذكراست كه تعهد بيمهگر در مورد بيمهنامه حوادث سرنشين محدود به ظرفيت مجاز اتومبيل مورد بيمهاست. در واقع بيمه سرنشين نوعي بيمهنامه حادثه است كه در آن خطرات مورد بيمه، محدود بهمواردي است كه در بيمهنامه از آنها به عنوان حوادث مشمول بيمه نام برده شده است
۲- خطرهاي خارج از تعهد بيمهگر
سرنشينان وسيله نقليه مورد بيمه در مقابل حوادث مذكور در بند تحت پوشش بيمهاي قراردارند و تابع شرايط عمومي بيمهنامه حوادث سرنشين ميباشند; اما در صورتي كه بروز و منشأ حادثهيكي از خطرات مذكور در ذيل باشد، بيمهگر تعهدي در جبران خسارت ندارد
خسارات ناشي از خطراتطبيعي مانند زلزله، سيل، طوفان، صاعقه و آتشفشان كه انسان در ظهور وبروز آنها دست نداشته و بروز آن خارج از اراده بشر است
خسارات ناشي از جنگ، شورش، آشوب، بلوا، اعتصاب و … كه معروف به خطرات اجتماعياست قابل جبران نيست مگر اين كه شرط خلاف ديگري بين طرفين قرارداد توافق شده باشد
خسارات ناشي از كاربرد وسيله نقليه در مسابقات شرطبندي و آزمايشهاي رانندگي
خسارات ناشي از تشعشعات راديواكتيويته و اشعه يونزا.
خسارات وارد به سرنشينان اتومبيل چنانچه در زمان سوختگيري آن ايجاد شده باشد
اصولا خسارات وارد در صورتي قابل جبران است كه راننده داراي گواهينامه مجاز رانندگي باشد. درصورتي كه حادثه منجر به نقص عضو و ازكارافتادگي سرنشينان اتومبيل شود، غرامت براساس جدولنقص عضو و ازكارافتادگي پرداخت و تسويه خواهد شد.
معمولا كليه حوادث زيانبار ناشي از تصادفات رانندگي به يكي از سه حالت زيراست:
– راننده مقصر است و زيانديده مالي و جاني كاملا بيتقصير است
– زيانديده مقصر است و راننده كاملا بيتقصير است
– راننده و زيانديده هر دو در ايجاد حادثه مقصرند
تشخيص هريك از سه مورد فوق صرفاً برعهده مقامات صلاحتيدار راهنمايي و رانندگي است و در صورت عدمتوافق زيانديده با مقصر حادثه، نتيجهگيري از حادثه براساس گزارش مأموران انتظامي با محاكم صالحه است ذكر ايننكته لازم است كه براي تسويه خسارات سنگين شركتهاي بيمه به ارائه گزارش مقامات انتظامي كه از حادثه بازديدكردهاند نياز دارند.شركتهاي بيمه در ايران پوششهاي متفاوتي را در زمينه بيمه اتومبيل ارائه دادهاند كه به طور خلاصه به شرح زيراست :
– پوشش بيمه بدنه اتومبيل
– بيمه شخص ثالث (بيمه اجباري مسئوليت مدني دارندگان وسايل نقليه موتوري در مقابل اشخاصثالث).
– بيمه حوادث سرنشين.
– بيمه مازاد مسئوليت مدني دارندگان وسايل نقليه موتوري زميني در مقابل اشخاص ثالث (تاحدديه).